|
روز ششم ژوئیه1945(15تیر1324)،استالین قرارداد سری کمیته مرکزی حزب کمونیست(بلشویک)اتحاد جماهیرشوروی را تحت عنوان(درباره سازماندهی جنبشهای جدائی خواهانه در آذربایجان جنوبی و سایراستانهای شمالی ایران(بخشهای شمالی کردستان))را امظا کرد:
دراوایل ماه ژوئیه1945(تیر-مرداد1324)میرجعفرباقراوف به مسکو احضار شد ودر ششم همین ماه دفترسیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحادجماهیرشوروی قرار محرمانه ای تحت عنوان (تدابیر لازم درمورد سازماندهی جنبشهای جدائی خواهانه در آذربایجان جنوبی و سایر شهرهای شمالی ایران)صادر کرد.
برای رهبری این جنبش جدائی خواهانه درآذربایجان تشکیل (فرقه دمکرات آذربایجان) پیش بینی شده بود.
باتشکیل فرقه دمکرات می بایست کمیته ایالتی حزب توده ایران بطور اساسی دگرگون میشد و از تمام طبقات مردم،کسانی که طرفدار جدائی آذربایجان بودند به این فرقه می پیوستند.
دربند سوم قرار دفتر سیاسی،درکردستان نیز سازماندهی جنبش جدائی خواهانه و برقراری خودمختاری پیش بینی شده بود.
از این پسفروسها در مناطق آذربایجان و کردستان شروع به فعالیتهای شدیدفرهنگی و سپس سیاسی و نظامی کردند و در صدد تحریک احساسات مردم،به منظور جذب آنان به سوی خویش برآمدند؛اما خروج نیروهای شوروی از ایران نشان دادکه موفقیت انها ظاهری بوده و از ژرفای لازم میان توده های مردم برخوردار نبود.
از آغاز اشغال ایران،دستگاههای امنیتی شوروی،طرح هایی در باره عملیات تجزیه طلبانه در کردستان،آماده کرده بودند.اسمیرنوف سفیر کبیر شوروی در تهران که با مسائل ایران اشنایی بیشتری داشت،بااینکار مخالف بود.او براین باور بودکه:
درایران مسئله جدائی خواهی کردها،پیوسته بازیچه سیاستهای کشورهای خارجی بوده است.ماباید از ورود به این بازی بپرهیزیم.این بدان معنا نیست که از کردها قطع علاقه کنیم و از آنها در پیشبرد منافع خودمان استفاده نکنیم.درهرحال فعالیتهای سیاسی ما درشمال ایران با آذربایجانی ها ارتباط دارد.
اما روسها که براثر یارهای بی دریغ متفقین و بویژه آمریکائی ها،توانسته بودند از نابودی کامل از سوی آلمان نازی،جان به دربردند،درکنار تلاش برای نفوذ هرچه بیشتر در آذربایجان دید خود را متوجه منطقه کردنشین آذربایجان غربی نیز کردند.دراین فرایند:
سال1944(1323)،شاهد رود عده زیادی از افساران سیاسی و سایر ماموران شوروی به آذربایجان و کردستان بود.
البته ماموران گسیل شده به مناطق کردنشین نیز مانند آذربایجان،ازمیان مسلمانان شوروی برگزیده میشدند.همانگونه که در آذربایجان،تلاشهای روسها در کنسولگری تبریزتمرکز داشت،درمنطقه کردنشین آذربایجان غربی،این وظیفه،به دوش کنسولگری شوروی در رضائیه(ارومیه)گذارده شده بود:
درکردستان،فعالیتها برگرد کنسولگری شوروی در رضائیه متمرکز بود که از جمله کارکنانش(یکی از صدهزار کردساکن اتحاد شوروی)،بنام سروان جعفراوف بود که آزادانه با لباس کردی،درمیان عشایروروستائیان کرد میگشت.
البته به نظر میرسد که الز آغاز اشغال ایران از سوی روسها،مقامهای شوروی در پی نفوذ در میان کردها بودند:
سابقه فعالیت شورویها در مهاباد به زمانی برمیگردد که دو تن از ماموران شوروی،بنامهای عبدالله اوف و حاجی اوف،به بهانه خرید اسب برای ارتش سرخ به مهاباد آمدند.
دو مامور پنهان شوروی،درآنجا با عناصر کومله ژک تماس برقرار کردند.اما همزمان باتشکیل فرقه دمکرات در آذربایجان،مقامهای شوروی درایران دست اندرکار اجرای فرمان دفترسیاسی کمیته مرکز یحزب کمونیست شوروی،درباره کردستان شدند.دراین فرمان آمده بود:
اقدامات تجزیه طلبی مقتضی در میان کردهای شمال ایران،برای جذب آنان به جنبش تجزیه طلبی مجزا،برای ایجاد منطقه خودمختار ملی کردستان،بعمل آید.
کوشش روسها براین بود که از اعزام نیرو از رضائیه به مهاباد و نیز گسیل نیرو از تهران به رضائیه برای تقویت پادگان رضائیه و شهربانی و ژاندارمری مهاباد،جلوگیری کنند.دراین میان،اطلاعات رسیده به وزارت جنگ،حکایت از آن میکردکه:
مقامات شوروی به وسایل مختلف مشغول فعالیتهای شدید بمنظور تحریک کردها علیه دولت و بروز اغتشاش می باشند.هنوز عملاً به اعزام نیرو به مهاباد...موافقت ننموده اند.
باتوجه به این مسائل،وزارت امورخارجه از سفیر کبیر ایران در مسکو خواست تا از راه وزارت امور خارجه شوروی،خواستار رفع محدودیتها شود.سفیرایران درمسکو به مقامهای شوروی تاکیدکرده بود،در صورتیکه روسها هرچه زودتر با آزادی عملی ارتش و قوای تامینه های ایران موافقت نکند:
بیم آن میرود که دامنه اغتشاشات توسعه یابد و از قدرت دولت در نقاط مزبور،بیش از پیش کاسته شود.
ازآنجا که تلاشهای دولت،برای گسیل نیروبه مهاباد بی نتیجه ماند،وزارت امورخارجه روز 26آبان 1324(17سبتامبر1945)،یادداشتی به سفارت اتحاد شوروی در تهران فرستاد.دریادداشت مزبور آمده بود:
1-عده ای از روسای کرد مقیمن در 4 استان و مهاباد،به تحریک دستجات محدودی که مخالفت با تمامیت خاک ایران را در سر دارند،به فعالیتهایی شروع نموده و به وسایل مختلف،تهیه اسلحه و مهمات می نمایند که خود را برای انجام منظور آماده سازند...
3-چند نفر از روسای کردهای مهاباد و ساکنین قسمتهای باختری آذربایجان،بدون رعایت قوانین گذرنامه و روادید،برای پیشرفت عملیات خود،به بادکوبه رفته و مراجعت نموده اند...
همزمان با تشکیل فرقه دمکرات،تنی چنداز کردها به دعوت جمهوری آذربایجان شوروی به باکو رفته بودند،چندهفته پس از بازگشت به ایران،موجودیت کومله را اعلام کردند.
روز22شهریورماه1324(13سبتامبر1945)،دولت ایران طی یادداشت دیگری،خواستار تخلیه کامل کشور از نیروهای بیگانه شد.چندروز بعد،وزیران خارجه سه دولت آمریکا،بریتانیا و شوروی در همایش لندن اعلام کردند که بر پایه پیمان سه جانبه(ایران-بریتانیا-شوروی)،نیروهای متفقین شش ماه پس از پایان جنگ با ژاپن،یعنی تا دوم مارس1946(11اسفند1324)،خاک ایران را تخلیه خواهند کرد.
دراین میان،دولت ایران از دادن یادداشتهای پیاپی به سفارت شوروی در تهران،نتوانسته بود نتیجه ای بدست آورد،(آهی)سفیرایران در مسکو دستور داد تا:
به شوروی ها تذکر دهد که دولت ایران امیدوار است از مداخله در نقل و انتقال نیروهای امنیتی ایران،منصرف شود،اما روسها که سخت دست اندر کار برنامه های خود در راستای تجزیه آذربایجان و بخشهایی از کردستان بودند،ازدادن پاسخ به درخواست دولت ایران طفره رفتند و مسئله نفت را پیش کشیدند:
تنها پاسخی که(آهی)دریافت کرد...اشاره به یادداشتی بود که چندی پیش از طرف شوروی ها تسلیم دولت ایران شده بود و از آن تقاضای اعطای امیتاز نفت،تجدیدشده بود.
پیرو گفتگو با مقامهای شوروی،وزیر امورخارجه ایران،به این نتیجه رسیده بود که:
نظر شوروی،همواره این بوده است که تا حل مسئله نفت،نمیتوان به طور کامل و قطعی،به درخواستهای ایران،ترتیب اثر داد یا آنکه اصولاً توجهی به آنها کرد.
نظرات شما عزیزان:
+ نوشته شده در 19 / 5 / 1391برچسب:,
ساعت توسط دابراو
|
|
تبادل لینک هوشمند 
آمار
وب سایت: